Spis treści
Budowanie silnej i stabilnej przyszłości finansowej poprzez inwestowanie w akcje lub obligacje wymaga rozwiązań, które pozwolą nie tylko na zysk, ale także na ochronę zgromadzonego majątku. Do tej pory opcja taka jak fundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ) była poza zasięgiem większości inwestorów ze względu na koszty związane z ich utworzeniem i dalszym funkcjonowaniem. Od pewnego czasu istnieje jednak bardziej dostępna alternatywa – fundacja rodzinna. Ten nowy podmiot w polskim systemie prawnym oferuje korzyści podobne do FIZ-u, ale w znacznie bardziej przystępnej formie.
Fundacja rodzinna – tarcza ochronna i wehikuł inwestycyjny
Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundacja rodzinna pod względem ochrony majątku inwestora wykazuje pewne podobieństwa do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Inwestor, który posiada większy majątek, może skorzystać z fundacji rodzinnej jako narzędzia do jego ochrony, minimalizując ryzyko utraty tego majątku.
Rosnące znaczenie na rynku
Dowodem na efektywność tego rozwiązania jest rosnąca liczba fundacji rodzinnych, które inwestują na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW). Ponad 500 zarejestrowanych fundacji rodzinnych posiada kod LEI, co oznacza, że aktywnie uczestniczą w obrocie giełdowym, korzystając z zalet, jakie daje ten wehikuł inwestycyjny.
Prawna ochrona majątku
Fundacja rodzinna odpowiada solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania powstałe przed jej ustanowieniem, w tym z tytułu obowiązku alimentacyjnego. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć. Oznacza to, że po ustanowieniu fundacji rodzinnej, jej majątek jest zabezpieczony przed większością przyszłych roszczeń, z wyjątkiem obowiązku alimentacyjnego obciążającego fundatora. Odpowiedzialność fundacji rodzinnej ogranicza się do wartości majątku wniesionego przez fundatora według stanu z chwili wniesienia, a według cen z chwili zaspokojenia wierzyciela.
Elastyczność w inwestycjach
Fundacja rodzinna to nie tylko narzędzie ochrony majątku, ale także elastyczny wehikuł inwestycyjny. Może ona być wspólnikiem spółek kapitałowych i osobowych, z wyjątkiem spółki partnerskiej, oraz uczestniczyć w funduszach inwestycyjnych, w tym w funduszach zamkniętych. Fundator może wnosić do fundacji rodzinnej akcje i udziały w innych podmiotach, ale także fundacja rodzinna może nabywać tytuł prawny do udziałów lub akcji, co pozwala na dalsze budowanie portfela inwestycyjnego w bezpieczny i stabilny sposób.
Przykłady inwestycji fundacji rodzinnej
- Nieruchomości
Fundacja rodzinna może nabywać nieruchomości o różnym przeznaczeniu – od mieszkań i domów po obiekty komercyjne, magazyny czy lokale użytkowe. Inwestycje mogą być zlokalizowane zarówno na terenie Polski, jak i poza jej granicami. Fundacja może następnie wynajmować nieruchomości osobom fizycznym lub firmom, generując stabilny dochód pasywny. Należy jednak pamiętać, że fundacja nie może prowadzić działalności deweloperskiej ani inwestycyjnej o charakterze spekulacyjnym – np. kupować mieszkań w celu szybkiej odsprzedaży z zyskiem (tzw. flipping), ponieważ takie działania traktowane są jako niedozwolona działalność gospodarcza i skutkować będą opodatkowaniem stawką 25% CIT. Zakaz ten nie dotyczy jednak sytuacji, gdy fundacja zbywa składniki majątku w sposób incydentalny lub uzasadniony zmianą strategii zarządzania aktywami.
- Akcje, udziały, papiery wartościowe
Fundacja rodzinna może nabywać udziały i akcje w spółkach kapitałowych, uczestniczyć w funduszach inwestycyjnych, a także lokować środki w obligacje i inne instrumenty rynku finansowego. Tego rodzaju inwestycje są jedną z podstawowych form pomnażania majątku fundacji i mogą być prowadzone bez ograniczeń ilościowych czy czasowych. Inwestycje te nie są traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o fundacji rodzinnej, dzięki czemu zyski z dywidend czy zysków kapitałowych są neutralne podatkowo aż do momentu wypłaty środków beneficjentom. Fundacja może też korzystać z usług domów maklerskich i zarządzania aktywami, bez utraty korzystnego reżimu podatkowego.
- Pożyczki i wsparcie spółek powiązanych
Fundacja rodzinna może aktywnie wspierać rozwój firm, w których posiada udziały, udzielając im pożyczek, czasowego finansowania lub obejmując nowe emisje udziałów czy akcji. Działania takie pozwalają na elastyczne zarządzanie kapitałem w ramach grupy podmiotów powiązanych, bez potrzeby angażowania kapitału zewnętrznego. Co ważne, udzielanie pożyczek spółkom zależnym nie jest traktowane jako działalność gospodarcza fundacji, a więc nie powoduje negatywnych skutków podatkowych. Dzięki temu fundacja może pełnić funkcję inwestora i stabilizatora finansowego, wspierając strategiczne cele rodzinnego biznesu bez uszczerbku dla preferencyjnego opodatkowania.
- Inwestycje alternatywne i inne formy alokacji kapitału
Choć najczęściej wskazuje się nieruchomości i instrumenty finansowe, fundacja rodzinna może także inwestować w bardziej zróżnicowane aktywa, takie jak dzieła sztuki, metale szlachetne, patenty czy prawa autorskie. Tego typu inwestycje mogą mieć wartość nie tylko finansową, ale też sentymentalną lub kulturową, i mogą być elementem strategii długoterminowego zabezpieczenia majątku rodziny. W każdym przypadku ważne jest, aby sposób inwestowania był zgodny z celami określonymi w statucie fundacji oraz nie naruszał ustawowych ograniczeń dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej.
Wnioski
Fundacja rodzinna to idealne rozwiązanie dla inwestorów, którzy chcą z jednej strony chronić swój majątek, a z drugiej – aktywnie go pomnażać. To narzędzie stwarza szerokie możliwości zarówno w zakresie ochrony kapitału, jak i inwestycji. Dzięki fundacji rodzinnej nawet mniejsi inwestorzy mogą skorzystać z mechanizmów znanych z FIZ-ów, ale bez konieczności ponoszenia ogromnych kosztów.